Marque Joosten: 'Ik wil mezelf elke dag opnieuw uitvinden'

Mijn leven is ingedeeld in voor en na Nina Brink’, verklaart Marque Joosten aan tafel op de negende verdieping van de suikersilo in Halfweg. In het cilindervormige gebouw is Zomoto gevestigd, een van de bedrijven op naam van Marque. De silo ligt op een terrein van een in onbruik geraakte suikerfabriek. Enthousiast wijst de internetondernemer op de beginnende bouwwerkzaamheden negen verdiepingen lager. ‘Hier komt een soort tweede Batavia Stad’, vertelt hij. Halfweg gaat mee met zijn tijd en dat kan Marque alleen maar toejuichen. Zijn leven draait om innovatie. Het grote verschil met de projectontwikkelaars die zijn kantoorgebied herinrichten: Marque onderneemt uitsluitend op internet.

Daar begon hij mee toen hij nog in loondienst werkte - het tijdperk voordat Nina Brink met World Online naar de beurs ging en Marques leven een nieuwe wending nam. Na wat omzwerving langs reclamebureaus in Nederland en Polen mocht hij het onder de vleugels van ING zelf gaan doen. Met een zak geld en een team mensen was het aan hem de taak om de bank op de nog lege internetkaart te zetten. Dat deed hij met Freeler, de eerste aanbieder bij wie je als consument gratis internet kon krijgen. ‘Mijn taak was om internet aan de man te brengen’, vertelt Marque die internet al miste voordat het goed en wel bestond. ‘Ik was altijd bezig met communicatie en marketing en miste een technische component.Toen het nieuwe medium geïntroduceerd werd, vond ik het direct interessant; internet en ik passen bij elkaar.’

Marque was met Freeler in 1999 de eerste aanbieder van gratis internet op de Nederlandse markt. Dat hield in dat je als klant geen abonnementskosten betaalde, maar alleen voor de tik. Het duurde slechts een paar dagen voordat de tweede aanbieder van gratis internet zich meldde en binnen korte tijd had Marque een handvol concurrenten en veel klanten die bereid waren de dure tikken te betalen. Eén ding was duidelijk: men zag toekomst in internet. Want hoewel dit internet nu nog bestond uit wat informerende pagina’s als de Telefoongids en de portals van aanbieders, was men ervan overtuigd dat dit aanbod snel zou groeien. Gesterkt door dit geloof bij consumenten en ondernemers sloegen de beurzen op hol; elke aansluiting die Marque verkocht was al snel drieduizend gulden waard.

Nederland bevond zich, kortom, in een internetbubbel. Dat de waarde van een aansluiting puur fictief was, bleek toen Nina Brink in 2000 met World Online naar de beurs ging. ‘De hele boel stortte in elkaar’, vertelt Marque beeldend. ‘Het adagium was altijd waarde opbouwen geweest en dat werd nu geld verdienen en cashen.’ Het duurde niet lang of de prioriteit van Freeler was voor ING verdwenen en Marque zou een andere marketingachtige functie binnen de bank gaan verrichten. Zou, want voordat hij zich op een andere afdeling had kunnen melden, kwam NVM om de hoek kijken. Zij wilden net als iedereen actief worden op het nieuwe gevierde medium.

Nog geen jaar later richtte Marque met NVM en Wegener de inmiddels zeer bekende huizenverkoopsite Funda.nl op. Hoewel onze EindBaaz als directeur en aandeelhouder nog altijd in loondienst werkte, voelde hij zich niet minder ondernemer dan nu. ‘Als je een ondernemer definieert als iemand die het grootste deel van de aandelen heeft, houd je niet veel ondernemers over. Soms kun je ook binnen een grote organisatie ondernemer zijn. Je wordt afgerekend op prestaties en krijgt de vrijheid om zelf dingen te doen met een eigen budget en team’, verklaart Marque.

Nieuwe stappen

Als ondernemer in loondienst ging hij aan de slag en ontwierp een zogenoemde classified website, een site die rubrieksadvertenties in een ranglijst weergeeft, van huizen die te koop staan. ‘Ik heb niets met huizen’, stelt Marque voorop, ‘maar ik snap wel alles van internet en ranglijsten. Wat ik wilde was huizen aanbieden op een manier hoe kopers het graag zouden willen.’ Het enige dat Marque dus hoefde te bedenken was wat je wilt weten als je een huis zoekt. ‘Foto’s en informatie over het huis zijn het belangrijkst. Toen wij begonnen had negentig procent van de huizen geen foto, van het merendeel was ook de informatie niet volledig. Wij zeiden: “prima, maar dan kom je ook onderaan de lijst.”

Binnen twee maanden waren bijna alle huizen voorzien van een foto.’ Funda bood overigens nog veel meer dan alleen huizen in de verkoop, Marque en zijn team experimenteerden in die beginjaren met verschillende informatiestromen. Zo kon je een tijdje de webshop van Wehkamp op de site vinden en voorzag het ook van keuken- en tuininspiratie en nieuws uit de regio waarin het aangeboden huis stond. Informatie die tegenwoordig als absoluut overbodig aandoet, maar paste bij de functie die het internet toentertijd had. ‘Wij kennen internet als een tool’, legt de expert uit. ‘Vroeger werd internet gezien als een grote encyclopedie. Als je een website begon, gaf je informatie.'In de zeven jaar dat het succes van Funda in handen van Marque lag, groeide het bezoekersaantal naar 400.000 per dag.

Het kostte de internetondernemer drie jaar om een succes van het bedrijf te maken, maar dat is volgens hem niet meer dan normaal. ‘Mensen denken vaak dat internetconcepten een instant succes zijn, maar in werkelijkheid duurt het minimaal vijf tot tien jaar voordat je echt van succes kunt spreken. Dat is ook zo bij bedrijven als Facebook of Google. Alleen DrawSomething is een uitzondering, die haalde binnen 45 dagen 36 miljoen bezoekers binnen en verkocht het bedrijf voor 180 miljoen.’

Marque is goed op de hoogte van de feiten en cijfers, zo blijkt. Hij weet wat er op de markt is en hoeveel het waard is. Ook weet hij precies hoe hij alle gadgets, apps en internettoepassingen moet gebruiken. ‘Ik ben een ontzettende gadgetgek’, zegt Marque niet zonder trots. ‘Ik ben nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen en wil alles uitproberen.’ Voor hem op tafel ligt de nieuwste versie van de iPhone, de kantoorplekken van zijn werknemers zijn ingericht met iMacs en ander Apple-apparatuur. Of hij de nieuwe iPad – die op moment van schrijven net in de winkel ligt – al heeft aangeschaft? ‘Natuurlijk, maarook de nieuwste Android-modellen en de Kindle Fire.’

Innovatie staat bij Marque hoog in het vaandel en dat is gelijk de reden waarom hij in 2008 als directeur van Funda werd ontslagen. ‘Het was tijd voor een aantal nieuwe stappen om te blijven doorgroeien. Ik zag de markt veranderen en daarmee de positie van Funda. We werden dé huizenwebsite dus zag ik het als onze taak om álle huizen die te koop stonden in ons bestand op te nemen en niet alleen die van NVM makelaars. Ook vond ik dat huizenjagers moesten kunnen zien hoe lang een huis te koop stond en hoever dit huis in waarde was gezakt.’

Dat was tegen het zere been van aandeelhouders NVM en Wegener. Zij weigerden mee te gaan in deze zucht naar innovatie. Marque weigerde op zijn beurt stil te blijven staan en zijn ontslag was getekend. Stilzitten is niets voor Marque. Werken voor een bedrijf waar hijzelf een minderheid van de aandelen heeft, evenmin.

Van bakstenen naar wielen

Toen hij met het geld dat hij overhield EindBaaz Marque joosten Baaz Hetvan zijn tijd bij Funda een eigen bedrijf startte, wist hij één ding zeker: ‘Vanaf nu ben ik degene die bepaalt wat er gebeurt.’ In hetzelfde jaar dat hij Funda verliet, startte hij samen met zijn oudcollega Marijn Pijnenborg Zomoto BV, een classified website waar geen huizen werden gerangschikt, maar auto’s. Net als van huizen, had Marque van auto’s geen verstand. Toch lag de keuze voor deze branch redelijk voor de hand. ‘Marijn en ik hadden al veel nagedacht over nieuwe ontwikkelingen in de classifymarket en besloten te doen waar we goed in waren, alleen dan beter. In deze markt bestaan vier segmenten: vacatures, reizen, auto’s en huizen. Huizen hadden we al gehad en de automarkt leek het meest uitdagend omdat die nog zeer traditioneel was ingericht. Dat wij niks met auto’s hebben, maakte niet uit; het enige wat we nodig hadden was kennis van internet en rubrieksadvertenties. Dat hadden we als geen ander.’

Wat bij Funda niet lukte introduceerde Marque en Marijn op de nog traditioneel ingerichte automarkt. Op Zomoto.nl vind je zo’n 450.000 auto’s die elders op het internet worden aangeboden, aangevuld met extra informatie. Je ziet wat de waarde is, hoe lang de auto te koop staat en wat de verbruikskosten per maand zijn. Net als Funda is de dienst volledig bedacht vanuit het perspectief van de potentiële koper, in dit geval aangevuld met het soort informatie die Marque bij Funda niet mocht opnemen. Inmiddels draait Zomoto volledig automatisch en is het tijd voor iets nieuws.

Op dit moment staat Marque aan kop van drie andere bedrijven: Automedia, een soort salesbureau voor media, Auto.nl en Boralis, een investeringsbedrijf dat investeert in innovatieve internetstart-ups. Verbijstering scoorde Marque met het tweede internetbedrijf dat hij in 2011 uit de grond stampte: Auto.nl, een website in de stijl van Zomoto, alleen dan voor nieuwe vierwielen. Onmogelijk, zeiden de traditionele autodealers, maar daar wilde Marque niks over horen.

‘Ondernemen is initiatieven nemen en daar het voortouw in nemen. Dat betekent heel veel nee zeggen, op jezelf vertrouwen en afscheid nemen van conventies. Ik vond het vreemd dat er geen auto’s online werden verkocht. Iedereen zei “dat kan niet, een auto is een emotieproduct, mensen willen het eerst aanraken”. Daar was ik het niet mee eens. Mode is de snelstgroeiende markt op internet, met name damesschoenen. Als je het over emotieproducten hebt..! Wij zetten met Auto.nl weer in op de klant: waarin wil hij voorzien worden als hij een auto koopt? Hij wil vooral geen gedoe en een goede prijs. Daarom is er bij ons geen inruil – zodra er iemand tussenzit krijg je namelijk nooit een goede prijs –, geen verzekeringen, geen financieringen en een laagste prijsgarantie. Een transparante markt waar je weet waar je aan toe bent er er geen extra kosten zijn, dat bereik je als je vanuit de klant denkt en niet vanuit de verkoper. Het enige lef dat je als ondernemer nodig hebt is zeggen dat iets kan als iedereen het tegendeel beweert. Ik hoor wel eens dat ondernemers mensen zijn die risico’s durven te nemen. Dat is een onzinverhaal; ondernemers nemen geen risico’s, juist niet. Goede ondernemers hebben van tevoren alle risico’s in kaart gebracht, kennen de markt en hun budget, en weten wat er fout kan gaan en waar ze goed in zijn. Het enige risico is dat je op je bek gaat en je investering kwijtraakt. Maar als geld niet je drijfveer is maakt dat ook niet veel uit.’

Wanneer je als ondernemer succesvol wordt en je bankrekening als fijne bijkomstigheid zich vult, kun je twee dingen doen: een tweede huis in Spanje kopen en een mooi plezierjacht aanschaffen, of je kunt gaan investeren. Marque koos voor het laatste en zette samen met Marijn een vierde bedrijf op: Boralis. Boralis investeert in innovatieve internetstart-ups. ’Ik vind het mooi dat er met mijn geld ondernomen wordt en het ondernemersklimaat wordt gestimuleerd. Ik snap niet waarom ondernemers die geld overhebben dat op de bank zetten. Iedereen is in het begin ooit geholpen dus ook iedereen weet hoe belangrijk die hulp is.’

Sinds Marque zich in de categorie EindBaaz mag scharen, voelt hij zich verantwoordelijk voor de kleine ondernemers. Als ondernemer heb je een voorbeeldfunctie vindt hij, zowel naar starters als naar zijn eigen personeel. De taak van werkgever neemt hij met verve op zich, waarschijnlijk een stuk fanatieker dan de gemiddelde baas. Geen wit brood, geen sigaretten, regelmatig sporten en geen taart bij verjaardagen, het is een greep uit de regels die Marque zijn werknemers oplegt. Het heeft alles te maken met de levenshouding van deze ondernemende werkgever: ambitieus, innovatief en fit. ‘Amat Victoria Curam – geen overwinning zonder inspanning - dat is mijn mantra. Ik wil mijzelf elke dag opnieuw uitvinden en blijven innoveren.’

Zelf doet Marque dat door naast zijn werk te studeren (hij leert momenteel zijn zevende taal: Zweeds), zijn eigen ringtones te ontwerpen, geschiedenisboeken door te spitten en te sporten. Van zijn werknemers eist hij eenzelfde levensinstelling. ‘Als ik iemand aanneem ben ik niet geïnteresseerd in zijn of haar cv, maar in de persoonlijkheid die tegenover me zit. Die test ik met vragen als: “wat is de afstand van de aarde tot de maan?” Als iemand zegt: “ik zou het niet weten, maar ik zou het wel willen nameten”, vind ik dat een positief antwoord. Als iemand helemaal dichtslaat niet. Verder komen rokers er bij mij niet in. En’, voegt hij lachend toe, ‘motorrijden is een hele grote pré!’

Marque is nu vijftig en eigenaar van vier succesvolle bedrijven. Uitgeleerd en gewerkt is hij nog lang niet. Vinden we hem over tien jaar nog in de suikersilo, tegen die tijd omgeven door een outletparadijs, of staan er nog innovaties op de planning? ‘Mijn ondernemingen zijn niet mijn kindjes’, antwoordt Marque. ‘Als het internet zich verder ontwikkelt, verkoop ik ze en begin ik gewoon weer een nieuwe onderneming. Het is soms makkelijker om een nieuw bedrijf te beginnen dan het oude naar een nieuw tijdperk te vertalen. Innoveren en nieuwe dingen doen, daar gaat het mij om.’

Over hoe dat nieuwe tijdperk er dan uit gaat zien, heeft Marque wel ideeën. ‘Ik denk dat we leven in het post-pc-tijdperk. De pc is over een paar jaar weg, dan zitten we allemaal met tablets en smartphones. Veel zal worden aangesloten op internet, wat nu al begint met gps-systemen voor hardlopers die je resultaten automatisch op het net zetten. Dat soort dingen gaan we straks veel meer zien. Ik denk bijvoorbeeld aan een paraplu die aangeeft wanneer je hem mee moet nemen omdat hij weet dat het gaat regenen.’

Wanneer de huidige bedrijven van Marque ouderwets blijken en hij met nieuwe vindingen gaat komen, moeten we afwachten. Eén ding is volgens hem echter zeker: ‘Het internet dat wij kennen is over een paar jaar weg. Het idee dat we statische pagina’s hebben die je via een browser op een pc bekijkt, dat is echt achterhaald.’ Marque kijkt op zijn horloge en pakt zijn jas. Het is tijd om op zijn motor richting de universiteit te rijden. Over anderhalf uur moet hij voor het eerst in zijn leven een spreekbeurt in het Zweeds houden.