VPRO Tegenlicht - Het geheim van ASML

In Brabant staat een van 's werelds grootste aanjagers van technologische vooruitgang: ASML. Het levert machines die chips maken op een schaal van maar enkele nanometers. En de wereld schreeuwt om chips. VPRO Tegenlicht kreeg toegang tot het reilen en zeilen bij het high-tech bedrijf en volgde een aantal medewerkers.  

Van links naar rechts: Peter Wennink, Bram Matthijssen, Nureen Hoosein, Jos Benschop, Miriam Díaz de Caso en Naadir Vorajee ©VPRO    

Het meest waardevolle bedrijf van Nederland is net zo belangrijk als onbekend. Er komt geen nieuwe telefoon, zelfrijdende auto, slimme wasmachine, drone, of raket die beter is dan zijn voorganger, zonder de technologie van ASML.

Jos Benschop is senior vice president technology en een van de veteranen bij ASML. Hij neemt strategische beslissingen over op welke technologie en welke innovatieve research er wordt ingezet, zodat ASML ook over twintig jaar nog bij de absolute technologische wereldtop hoort. Over de chipmachines zegt hij: 'Er zit een ziel in onze machine. Het is niet alleen maar rationaliteit [...] Als je tienduizend buitengewoon intelligente mensen, slimmer dan wij, bij elkaar zet en je geeft ze alle tekeningen van onze machine, dan nóg krijgen ze hem niet aan de praat.”

De jonge Zuid-Afrikaanse Nureen Hoosein gaat als kersverse teamleider op zoek naar nieuwe leden voor haar team dat werkt aan ASML’s allernieuwste machine: de High-NA. ASML verwacht komend jaar 4000 nieuwe mensen aan te nemen, allemaal technisch toptalent, en dat in een toch al krappe arbeidsmarkt. Hoe doe je dat, hoe kom je aan zoveel talent en hoe bind je die aan je als je zo snel groeit als ASML?

Arianne Bijma heeft er een dagtaak aan om de lijntjes met universiteiten wereldwijd te onderhouden, zodat techneuten uit alle windstreken hun weg naar ASML weten te vinden. En om de talenten enthousiast te houden. Bijvoorbeeld door ze mee te nemen naar de skybox in het Philips Stadion, zoals de kersverse ASML’er Naadir Vorajee en een groep collega’s.

Tegenlicht trekt ook op met topman Peter Wennink op de dag dat hij de jaarcijfers naar buiten brengt voor nationale en internationale pers. Hij werkt aan een initiatief voor de toekomst van de chipindustrie in Europa. Een initiatief waarin menselijk kapitaal een onmisbare schakel vormt: 'Er bestaat iets als "menselijke synergie." Dat is zo fundamenteel in menselijk gedrag, en zeker als je werkt. Mensen het gevoel geven dat ze bijdragen aan iets groters.'

Uiteindelijk moeten alle duizenden high-tech onderdelen waar teams van honderden ingenieurs aan werken ook fysiek bij elkaar komen en in elkaar gezet worden. Dat gebeurt in de gigantische cleanrooms. Assemblagetechnicus Bram Matthijssen werkt in de hermetisch gesloten, extreem stofvrij gemaakte fabriekshallen met zijn team aan het opbouwen van het allernieuwste model: de High-NA machine.

Verder in de uitzending:

Giovanni Sneepels - Assemblage technicus EUV

Miriam Díaz de Caso - Installatie-coördinator DUV

Credits

Regie: Kees Brouwer

Research: Arnout Arens

Productie: Marie Schutgens

Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga

VPRO Tegenlicht : Het geheim van ASML, maandag 12 september, 22.15 uur, VPRO, NPO 2

#tegenlicht