“Vakbonden als FNV zijn niet van deze tijd”

Vrouwen, jongeren en flexwerkers zijn het slachtoffer van een kartel dat het sociaal-economische beleid in Nederland bepaalt. Dat kartel is ontstaan in een ander tijdperk, toen vakbondslidmaatschap de norm was, en alleen mannen buitenshuis werkten. “Het is tijd dat dit kartel wordt ontmanteld”, stelt auteur en vakbondsbestuurder Martin Pikaart in zijn boek ‘Het polderkartel’.

Achter gesloten deuren sluit een handvol vakbonden en werkgeversorganisaties akkoorden die goed zijn voor hun leden, maar niet altijd voor de rest van Nederland. Toch gelden hun akkoorden voor iedereen. In ‘Het polderkartel’ ontleedt auteur Martin Pikaart in detail hoe dit proces verloopt en wat de pijnlijke gevolgen zijn.

Steunen, of de geldkraan gaat dicht

Pikaart baseert zijn boek op zijn eigen ervaringen als voorzitter van vakbond AVV en op de gesprekken die hij voor het boek voerde met andere (voormalig) vakbondsbestuurders en betrokkenen. Ze schetsen in ‘Het polderkartel’ een ontnuchterend beeld van het polderkartel en de allesbepalende speler: de FNV. Deze vakbond domineert vrijwel alle bestuurlijke polderorganen waarin het geld wordt verdeeld, zoals de pensioenfondsen en sociale fondsen. Als andere bonden het beleid van de FNV niet ondersteunen, draait deze de geldkraan dicht.

Volgens de schrijver van het voorwoord (econoom Mathijs Bouman) is het gepolder ontaard in een cynisch machtsspel. Pikaart ervaart dat zelf ook als vakbondsbestuurder van een kleine vakbond. Pikaart: “De hele poldertop bemoeide zich ermee toen AVV als buiten-de-polder-vakbond een cao sloot met werkgeversorganisatie INretail. De grote bonden, maar ook de werkgeversclub AWVN, probeerden INretail ervan te overtuigen AVV eruit te gooien en weer ‘zoals het hoort’ met FNV in zee te gaan.”

In het machtsspel is het volgens Pikaart het FNV dat de regels dicteert. In ‘Het polderkartel’ beschrijft een voormalige FNV-onderhandelaar hoe hij regelmatig een collega van het CNV of een andere kleinere bond voorafgaand aan een onderhandelingsgesprek apart nam. Hij vertelde dan dat zijn collega beter zijn “bek kon houden”, omdat die er “anders uit lag en kon fluiten naar zijn centen”.

Voor de bus gegooid

De gevolgen zijn groot, vindt Pikaart. Jongeren, flexwerkers en vrouwen zijn het slachtoffer van ‘Het polderkartel’ omdat hun belangen niet worden behartigd. Pikaart beschrijft hoe de vakbonden FNV en CNV na het bereiken van een cao-akkoord bij de waterbedrijven een aanbod kregen van de werkgevers voor extra loon voor jongere groepen werknemers, maar dat extra loon afwezen. Pikaart: ‘Het waren hun leden niet.’

In zijn boek gaat Pikaart uitgebreid in op de totstandkoming van het Flexakkoord. De overheid had in 1995 voorgesteld dat werken op een uitzendcontract maximaal een half jaar zou moeten kunnen, maar dan moest het vaste contract een heel klein beetje flexibeler worden. FNV wilde dat voorkomen en sloot het Flexakkoord waarmee talloze verschillende soorten arbeidscontracten wettelijk mogelijk werden, oplopend tot zeven jaar werken zonder enige zekerheid. Het vaste contract bleef ongewijzigd. Pikaart: “Het gevolg is dat Nederland nu verhoudingsgewijs een van de koplopers in Europa is qua flexwerkers, en dat zijn door de desinteresse van de FNV allemaal mensen met slechte contracten. Ik vind dat de bond die flexwerkers voor de bus heeft gegooid met het Flexakkoord.”

Volgens Pikaart is het tijd dat ‘Het polderkartel’ wordt ontmanteld: “Een partij als de FNV is niet representatief meer voor de werkzame bevolking. Niet in aantallen, niet in leeftijdsopbouw, niet in sociale zekerheden, niet in kwaliteit en al helemaal niet in denkbeelden. Niet voor niets zijn verschillende maatregelen die in het voordeel zijn van een nieuwe generatie werknemers, denk aan het uitgebreide ouderschapsverlof voor vaders, afgedwongen door de Tweede Kamer.” 

—————

Over auteur en boek

Martin Pikaart is oprichter en voorzitter van AVV, een democratische vakbond waar iedereen over zijn eigen cao kan stemmen. Hij verdiepte zich eerder in De pensioenmythe in de onrechtvaardige verdeling van pensioenen. Hij schreef ‘Het polderkartel’ op persoonlijke titel om de Nederlandse overlegorganen open te breken.

• Titel ‘Het polderkartel’

Hoe een handvol bonden en werkgevers de toekomst van alle Nederlandse werknemers bepaalt

• Auteur Martin Pikaart

• Uitgeverij Haystack

• Prijs € 21,50

Uitgave Paperback 272 pagina’s

—————

‘In boek beschrijft een voormalige FNV-onderhandelaar hoe hij regelmatig een collega van een kleinere bond apart nam. Voorafgaand aan onderhandelingsgesprekken droeg hij zijn collega op om zijn ‘bek kon houden’, omdat die er ‘anders uit lag en kon fluiten naar zijn centen’’