Kill your darlings: ‘Kostenloos stoppen is bijna onmogelijk’

JE ONDERNEMING VERKEERT IN ZWAAR WEER. WANNEER STOP JE?

'Het beste moment om te stoppen is wanneer je er zelf geen vertrouwen meer in hebt dat je onderneming nog levensvatbaar is. Het grote probleem is vaak dat ondernemers nogal optimistisch van aard zijn en zelf vaak langer dan terecht geloven dat het nog wel goed komt. Ondernemers zijn veel te eigenwijs. Dat is een hele mooie eigenschap die je nodig hebt om iets op te bouwen en daadwerkelijk te ondernemen, maar tegelijkertijd ook een eigenschap waar je snoeihard tegenaan loopt als het niet zo lekker gaat.'

ZIJN ER OOK OBJECTIEVE MAATSTAVEN WAAR ONDERNEMERS ZICH AAN VAST KUNNEN HOUDEN?

'De meest objectieve maatstaf is natuurlijk de financiële staat van het bedrijf. Heb je relatief weinig schulden dan gaat het goed. Hoeveel ‘weinig’ is, hangt helemaal af van de omvang van je bedrijf, omzet en kosten. In principe geldt dat je goed zit als je ondanks je schulden nog grip hebt op je onderneming. Dat betekent dat je schulden niet hoger mogen zijn dan je maandelijkse vaste lasten en dat het tekort niet blijvend is. Als je elke maand tekort komt en je niet weet hoe je de situatie moet veranderen, dan verlies je de grip op je zaak.'

MET ANDERE WOORDEN, EEN BEETJE SCHULDEN IS NIET IETS OM JE ZORGEN OVER TE MAKEN?

'Nee, het is helemaal niet erg om schulden te hebben of rekeningen uit te hebben staan die je klanten nog moeten betalen. Zolang per saldo die tekorten maar niet hoger zijn dan je vaste lasten en je weet dat die tekorten niet blijvend zijn. De roze bril van ondernemers vormt hier wel weer een gevaar. Vaak hoor je ondernemers zeggen: “Ja, maar die volgende opdracht krijg ik zo binnen”, of: “Ik heb net zo’n goede meeting gehad, dat geld gaat wel komen”. Dat optimisme over het in de greep houden van je eigen financiële situatie voert helaas altijd de boventoon.'

VEEL ONDERNEMERS MERKEN DAT DOORGAAN VAAK GOEDKOPER IS DAN STOPPEN. HOE LASTIG IS HET OM MET JE ONDERNEMING TE STOPPEN?

'Het antwoord op die vraag wanneer je moet stoppen is uiterst complex. Allereerst maakt het veel uit wat voor soort bedrijf je hebt. Zelfstandigen of zzp’ers zijn bijvoorbeeld vaak zonder groot startkapitaal of lening begonnen en hebben niet te maken met langdurige contracten en verplichtingen. Voor hen geldt wel weer dat ze vaak zijn begonnen, omdat ze weten dat ze op de huidige arbeidsmarkt geen baan in loondienst kunnen krijgen. Bij gebrek aan alternatief blijf je dus met niks over als je stopt met je bedrijf. Heb je een groter bedrijf met personeel, dan liggen de zaken heel anders. Je ziet dit soort bedrijven eigenlijk nooit vrijwillig stoppen. Daar heb je vaak niet de mogelijkheid toe, omdat je vastzit aan verplichtingen die voor meerdere jaren zijn vastgelegd: huurcontracten, hypotheken en je personeelsbestand bijvoorbeeld. Stoppen is dan inderdaad duurder dan doorgaan. Bovendien heb je met doorgaan altijd nog de hoop dat het straks weer beter gaat.'

EEN ANDERE OPTIE IS JE BEDRIJF VERKOPEN ZODAT JE MET MINDER SCHULDEN BLIJFT ZITTEN. IS DE VERKOOP VAN JE BEDRIJF EEN GOEDE OPLOSSING ALS JE WILT STOPPEN?

'Verkoop is de meest gunstige manier van stoppen. Vroeger was het heel normaal, voor velen betekende de verkoopsom een mooi pensioen of geld om weer iets nieuws te beginnen. Tegenwoordig is het lastiger om een koper te vinden. Als je een goedlopend bedrijf hebt, lukt dat wel, maar als je niet (meer) succesvol bent is je onderneming al snel onverkoopbaar. Het is dus zeker een goede oplossing, maar helaas in veel gevallen niet realistisch.'

IS HET DAN ÜBERHAUPT WEL MOGELIJK OM TE STOPPEN VOORDAT JE FAILLIET BENT?

'Vrijwillig stoppen gebeurt weinig, simpelweg omdat het te duur kan zijn. Zzp’ers die vrij zijn van (financiële) verplichtingen en langdurige contracten daargelaten. Kun je je bedrijf niet verkopen, dan is uiteindelijk een schuldsanering vaak de beste optie. Zeker als de rechtsvorm van je bedrijf niet een BV is. BV’s kunnen geen beroep doen op de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Je schulden ben je in de WSNP dan na drie tot vijf jaar kwijt of wikkel je af via een gewone schuldsanering. Als je onderneemt in een BV kun je geen beroep doen op de WSNP. Wat je dan wel kunt proberen is om direct na een faillissement met je bedrijf een doorstart te maken. De BV blijft dan achter in een faillissement met alle schulden en met een nieuw bedrijf maak je een doorstart. Dat kan alleen wanneer de ondernemer in privé niet medeaansprakelijk is voor de schulden van de BV. Een razendsnelle doorstart maken, vaak nog op dezelfde of de dag na je faillissement, wordt in de praktijk wel een flitsfaillissement genoemd. In de praktijk betekent het dat je een datum prikt waarop je je bedrijf stopt en in het geheim met de te benoemen curator voor het faillissement al afspreekt voor welk bedrag en onder welke voorwaarden je je bedrijf weer terugkoopt. Borgstellingen bij de bank daargelaten, ben je zo in één klap van je bedrijfsschulden af en begin je letterlijk met een schone lei. Want als je failliet bent kunnen je crediteuren het schudden.'

ZIJN ER VOORBEELDEN VAN ONDERNEMERS DIE ZO’N CONSTRUCTIE TOEPASTEN EN HOE PAKTE DAT UIT?

'Marlies Dekkers was een van de eerste die dit deed. Zij stuurde bewust aan op een geregisseerd faillissement en maakte een dag later een doorstart met haar bedrijf onder dezelfde naam. De reden dat het haar lukte om dit keer niet het schip in te gaan, is dat zij haar business model tijdig aanpaste op de groeiende online markt. Wat ik vaak zie bij ondernemers is dat het hen wel lukt om een doorstart te maken, maar ze niets veranderen aan hun business model. Dat terwijl hun strategie vaak de reden is dat ze in eerste instantie failliet zijn gegaan. Ze bestrijden dus de symptomen in plaats van de oorzaak en de kans dat ze opnieuw failliet gaan is dan groot. Een voorbeeld is Free Record Shop die na een doorstart nog steeds uitging van het idee dat consumenten wel naar de winkel zouden komen. De hele iPod-generatie en online muziekmarkt lieten ze links liggen. Het gevolg is dat ze binnen korte tijd een tweede keer faillissement moesten aanvragen.'