'Je imago zit tussen je oren'

Hoe meer pk’s hoe beter, want de jonge vader wil door de week natuurlijk wel kunnen opschieten. In de showroom tussen al die glimmende auto’s verliezen we eventjes de realiteit uit het oog. Gelukkig, veel ‘fleet-owners’ hebben stringente regels voor hun leasende werknemers. Maar toch, deze regels optimaliseren vaak meer de mobiliteitsbevrediging van het personeel, dan de milieu-ethische aspecten van het wagenpark. En bovendien, het huidige leger van zpp’ers met ‘een auto van de zaak’ hebben deze van boven opgelegde rem niet, voor hen gaat leaselekkerland wijd open met als enige restrictie de financierbaarheid.

Wat is er nou ethisch te verhapstukken aan het leasen van auto’s? Als je een Toyota Prius leaset zit je toch altijd goed? Was het probleem maar zo eenvoudig. In de eerste plaats willen de meeste JACers (Jong Academici) niet in een Prius rijden. Die heeft nou niet de flitsende uitstraling van een BMW, een Mini-Cooper of een Saab (als die laatste nog te krijgen zijn). Over de psychologie van de automerken zijn boeken vol geschreven dus daar hoeven we het hier niet over te hebben. En ben je stukadoor, loodgieter, tegelzetter of metselaar dan leuk je je busje op met bull-bars, mistlampen, zijbumpers, dakrails en scheur je met meer dan 130 kilometer per uur over de A1.

Hip stadsleven

Je bent jong en je wilt wat. De ‘gratis’ leasemobiliteit belemmert je in je keuze voor alternatieve vervoersmogelijkheden. Omdat rijden met je leaseauto je nou eenmaal niets extra kost pieker je er niet over om met de trein te gaan. Ook al zou zo’n reis veel gemakkelijker zijn (geen file; je bent meteen in het centrum; geen parkeerproblemen; je kunt tijdens het borreluurtje wat drinken) en beter voor het milieu (de CO2-verhouding trein auto is ongeveer 1:3).

Het hippe stadsleven verdraagt zich niet met de auto-mobiliteit. Daarom zouden werkgevers eigenlijk naast het leasecontract een ov-jaarkaart moeten verstrekken, zodat de werknemer belangeloos kan kiezen tussen de soort vervoer wat hem op dat moment het beste uitkomt. De ene keer de auto, de andere keer de trein. Dat komt er natuurlijk nooit, omdat het te duur is.

Als je nou als overheid het openbaar vervoer wilt promoten dan moet je in 2015 niet stoppen met de Studenten-OV-jaarkaart. Sinds de invoering van de kaart in 1991 is een hele toonaangevende studentenpopulatie opgegroeid met ervaring in bus en trein. Deze ervaringsdeskundigen moet je koesteren en niet weer de auto injagen. Een gemiste kans.

Kant

Helaas is de tijd van vrij en blij in je auto rondtuffen voorgoed voorbij. We zullen te allen tijde verantwoording moeten afleggen voor ons mobiliteitsgedrag. Of je nu werknemer of eigen baas bent. Ben je werkelijk alleen maar ethisch bezig als je een hybride auto leaset? Of zijn er ook nog andere ethische aspecten aan onze mobiliteit? Het gaat daarbij om het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen beslissingen. Ik kom dan uit bij een filosoof uit de tijd dat er nog geen auto’s reden, laat staan leaseauto’s: Immanuel Kant. Kants beroemde uitspraak ‘Sapere Aude’ betekent zoiets als: durf te weten. Ik zou het willen vertalen als: heb de moed zelf beslissingen te nemen. Loop niet achter de meute aan. Doe waarvoor je staat en sta voor wat je doet.

Financial of operational leasen is een fantastische uitvinding voor fleet owners. De sores van zo’n wagenpark van tientallen of soms zelfs honderden auto’s outsourcen is toch fantastisch: het kapitaalbeslag, het onderhoud, de brandstofadministratie, de schadeafwikkeling, hup weg er mee. Door de fiscale voordelen lijkt het ook voor werknemers gunstig. En de leasemaatschappijen houden dat beeld graag overeind, terwijl de wal het schip keert. Wat ooit een gunst was is verworden tot een verworven recht. Als we zelf na gaan denken, kunnen we ons afvragen of we in de huidige economische en milieuomstandigheden met dat soort rechten nog wel zo blij moeten zijn. Het is nadelig voor het milieu, het beperkt ons in onze keuzevrijheid, en is uiteindelijk slecht voor onze portemonnee. Sapere aude.