BaazEthics: Vastgoed & fout

Met name de mogelijke verwevenheid tussen de onder- en bovenwereld werd onder de loep genomen. Gelukkig viel het met die relatie wel mee.

Erger was de conclusie dat legale beroepsgroepen (huisjesmelkers, makelaars, taxateurs, notarissen, financiële instellingen) op structurele wijze illegale activiteiten ondernemen om meer geld in het (eigen) laatje te krijgen. Het rapport staat niet alleen.

Ook de parlementaire enquête in 2002 naar de bouwfraude staat ons nog helder voor de geest. Al deze misstanden kennen één gemeenschappelijk gegeven: het vertrouwen van anderen wordt misbruikt en er wordt onvolledige en onjuiste voorlichting gegeven. Kortom, mensen en instellingen worden opgelicht.

Ook de overheid komt tekort door belastingontduiking. Het Ministerie van Financiën spoorde dit jaar één miljard euro zwarte omzet op, met navorderingen van 330 miljoen euro. Een belangrijke vraag is dus: Hoe is het gesteld met de ethische aspecten van de vastgoedsector?

In de media wordt de ‘vastgoedwereld’ vaak over één kam geschoren en heeft daardoor een slechte naam. Het is dan ook een containerbegrip waar alles onder valt wat met onroerende zaken te maken heeft. Logisch dus dat er veel kaf tussen het koren zit.

Het boek ‘De Vastgoedfraude’ van Van de Boon & Van der Marel over de nog lopende ‘Klimopzaken’ tegen elf topmensen uit de institutionele vastgoedwereld (Bouwfonds, Philips pensioenfonds, e.a.) geeft een kijkje in de mores van de business.

Het grote probleem in de vastgoedwereld is dat de commerciële kant het morele aspect van de handel domineert. Vastgoedmensen ontlenen hun zelfrespect veelal alleen aan geld, geld en nog eens geld. Zo’n houding draagt niet bij tot maatschappelijk verantwoord handelen.

Natuurlijk, er moet omzet worden gedraaid en winst worden gemaakt. Maar dat is geen reden om onethisch zaken te doen. Iedereen is zelf verantwoordelijk voor zijn handelen en wetten en regels mogen daarbij niet overschreden worden. Dat is vanzelfsprekend, maar het is niet genoeg.

Ook moreel besef van je handelen is noodzakelijk. Helaas lijkt het er op dat vooral mensen die voor het grote geld gaan, zich tot de vastgoedsector voelen aangetrokken.

Ethisch handelen: Verantwoording durven afleggen

Even voor de duidelijkheid: onethische bedrijven bestaan niet. Het zijn altijd de mensen die er werken die integer zijn of niet. Belangrijk is de rug recht te houden, verleidingen weerstaan en geen misbruik maken van positie/ vertrouwen. Immoreel handelen is de weg van de minste weerstand.

Kun je ethiek leren? Ethiek is niet een stelsel van beginselen, richtlijnen en regels. Er zijn geen vastliggende normen die als maatstaf kunnen dienen voor het beoordelen van ‘kwestieus handelen’. Het kenmerk van ethiek is de bereidheid verantwoording af te leggen.

De grondlegger van de bedrijfsethiek in Nederland, Prof. Dr. Henk Van Luijk, zegt het zo: ‘Je doet waarvoor je bent aangesteld en je staat voor wat je doet. (...) Je moet je eigen verantwoordelijkheid nemen en bereid zijn om verantwoording af te leggen over de manier waarop je die verantwoordelijkheid invult.’

Makelaars kennen de slogan ‘naar eer en geweten’. Een beroep hierop is in de moderne maatschappij echter onvoldoende als men niet bereid is de eigen beroepsopvattingen te confronteren met morele waarden, normen en verantwoordelijkheden die leven in de maatschappij. Integriteit als professionele verantwoordelijkheid is een veeleisende opgave, maar ook een moderne.